Монголын өдөр тутмын голлох хэвлэл болох “Өдрийн мэдээ” ﴾Daily News﴿ сонингийн 9 дүгээр сарын 21-ний өдрийн дугаарт “Тайвань Монгол гар нийлүүлэн хамтран ажиллаж, “Тогтвортой хөгжлийн зорилтууд”-ыг хэрэгжүүлнэ” гэх гарчигтай тус төлөөлөгчийн газрын Хуан төлөөлөгчийн хагас нүүр нийтлэлийг нийтлүүлэн, Монгол орны бүхий л салбарынханд Тайвань нь “Тогтвортой хөгжлийн зорилтууд”-ыг хэрэгжүүлэхээр хичээн ажиллаж байгаа тухай танилцуулахын сацуу Монгол орны зүгээс Тайванийг НҮБ-ын системд оролцох хүсэлтийг дэмжихийг уриалав. Уг нийтлэлийг бүрэн эхээр нь доор хавсаргав:
Тайвань Монгол гар нийлүүлэн хамтран ажиллаж, “Тогтвортой хөгжлийн зорилтууд”-ыг хэрэгжүүлнэ
Нэгдсэн Үндэсний Байгууллагын энэ оны Ерөнхий Ассамблейн чуулган 9 дүгээр сарын 12-ны өдөр нээлтээ хийн, Монгол Улс болон дэлхийн 190 гаруй улс орны төлөөлөгчид тус чуулганд оролцож байна. Энэ оны НҮБ-ын Ерөнхий Ассамблейн чуулган нь “Хүн зонд анхаарлаа хандуулах нь: Бүх хүн төрөлхтөн дэлхий ертөнц дээр энх тайвнаар, амар амгалан оршин амьдрахын төлөө тэмцэх нь” сэдвийн хүрээнд зохиогдож байна.
Монгол Улс бол уламжлалт амьдралын хэв маягтай, байгаль орчноо дээдлэн шүтэж амьдардаг орон тул дэлхий дээр оршин байгаа бусад улс орнуудаас байгальтайгаа хэрхэн нягт шүтэлцээ холбоотой амьдрах тухай болон тогтвортой хөгжлийн чухалыг илүүтэйгээр ойлгож ухаарсан улс орон гэж үзэж болох юм. Тайвань нь байгалийн баялагийн нөөцөөр дутмаг, аралын газарзүйн онцлогтой зэрэг шалтгаанаас үүдэн байгалийн нөөцийг зүй зохистой ашиглах болон тогтвортой хөгжлийн чухалыг илүү гүн гүнзгий таниж ухаарсан орон юм.
Тайвань нь Монголын тогтвортой хөгжлийн замналын чухал түнш болно. (A valuable partner)
Байгалийн баялагийн нөөцийн их багаас хамааран Монгол Тайвань хоёр орны худалдаа, эдийн засгийн бүтцэнд маш их ялгаатай талууд байдаг ч харилцан бие биенээ нөхсөн шинжүүд ч мөн байсаар байна. Монголын эдийн засаг аажмаар сэргэж байгаа бөгөөд, ядуурлыг арилгах, сэргээгдэх эрчим хүчний үйлдвэрлэлийн хэмжээг нэмэгдүүлэхээр ажиллаж байгаа ба 2030 он гэхэд сэргээгдэх эрчин хүчний үйлдвэрлэл нь дотоодын нийт эрчим хүчний 30 %-ийг хангахаар зорьж байна. Өнөөгийн Тайвань тоног төхөөрөмж үйлдвэрлэлээс программ хангамжийн инновацийн үйлдвэрлэлийн салбар руу шилжин орж, мэдээллийн технологийн салбарын үндэс суурийг “Ногоон технологи”, “Сэргээгдэх эдийн засаг”-ийн уялдаа холбоо бүхий үйлдвэрлэлийг нэгтгэн өргөжүүлж, эрчим хүчийг хэмнэн, нүүрстөрөгчийн хийг багасгах замаар тогтвортой хөгжлийн зорилтыг хэрэгжүүлж байна.
Ядуурлыг бууруулах болон нүүрстөрөгчийн хийг багасгах нь “Тогтвортой хөгжлийн зорилтууд”-ын гол элементүүд бөгөөд Тайванийн үйлдвэрлэсэн техник, тоног төхөөрөмж нь Монгол орны үйлдвэрлэлийн салбарыг хөгжүүлэх, илүү олон ажлын байр бий болгоход дэмжлэг үзүүлэх юм. Тайвань нь нарны эрчим хүчний үйлдвэрлэлийг хөгжүүлэхэд чиглэсэн байгаль орчинд ээлтэй, нүүрстөрөгчийн хэмжээг бууруулах технологи болон дахин боловсруулахтай холбоотой үйлдвэрлэлийн үр дүн болон туршлага зэргийг хуваалцахад бэлэн байна. Монгол Тайвань хоёр орны худалдаа, эдийн засгийн харилцан бие биенээ нөхсөн шинж болон дээр дурьдсан хоёр орны “Тогтвортой хөгжлийн зорилтууд”-д хүрэхээр гаргасан хичээл зүтгэл нь Тайвань бол Монгол орны “Тогтвортой хөгжил”-д дутагдаж үл болох түнш болохыг илтгэн харуулж байна.
Тайвань “Тогтвортой хөгжлийн зорилтууд”-ыг хэрэгжүүлэхээр хичээл чармайлт гарган ажиллаж байна
Тайвань нь дөнгөж саяхан буюу 9 дүгээр сарын 15-ны өдөр Нью Йорк хотноо зохиогдсон Олон улсын тогтвортой хөгжлийн хурал, семинар дээр Тогтвортой хөгжлийн зорилтуудыг хэрэгжүүлэх үүднээс боловсруулан гаргасан анхны “Үндэсний сайн дурын хяналтын тайлан”-гаа (Voluntary National Review, VNR) олон нийтэд танилцуулсан агаад сүүлийн жилүүдэд эдгээр зорилтуудыг хэрэгжүүлэхээр Тайванийн зүгээс хэрэгжүүлж буй гол чухал бодлогуудыг танилцуулсан төдийгүй “НҮБ-ын 2030 он хүртэлх тогтвортой хөгжлийн хөтөлбөр”-ийн 17 тогтвортой хөгжлийн зорилтууд болон 169 дэд зорилтуудыг баримтлан, иргэдийн оролцоо болон нийгмийн яриа хэлэлцээ зэрэг тогтолцоогоор дамжуулан, өөрийн орон нутагт хэрэгжих тогтвортой хөгжлийн зорилт ба дэд зорилтуудыг судлан батласан болно. Энэхүү хяналтын тайланг олон нийтэд танилцуулсанаар Тайванийн олон жилийн турш хичээнгүйлэн гүйцэтгэж байсан олон улсын нийгмийн гишүүний үүргийг нийтэд түгээн таниулсан болно. Тайвань нь дэлхийн тогтвортой хөгжлийн төлөө хүчин чармайлт гарган ажиллахыг хүсч байна.
Нэгдсэн Үндэсний Байгууллага нь өөрийн баталсан
“Нийтлэг зарчим”-ыг зөрчиж байна
Тайвань нь “Тогтвортой хөгжлийн зорилт”-оор замнах явцдаа ихээхэн хичээл зүтгэл гарган ажиллаж байгаа хэдий ч НҮБ нь өөрийн дүрмэнд заасан нийтлэг зарчимаа зөрчин, Тайванийн 23 сая ард иргэдийн сайн, сайхан аж амьдрал, эрх ашигт нухацтайгаар хандаагүй төдийгүй эрх тэгш бус, тэр ч байтугай ялгаварласан байдлаар Тайванийн Засгийн газар, иргэний нийгэм, эгэл жирийн иргэдэд хандаж байна.
Тайванийн гадаад пасспорт эзэмшигч нь 165 улс орон, бүс нутагт визгүй зорчих эрх эдэлдэг төдийгүй аялалын визны хөнгөлөлт эдэлдэг. Гэвч Тайвань хүн НҮБ-ын Төв байранд нэвтрэн орох боломжгүй байдаг бөгөөд олон жилийн туршид Тайванийн олон арван уугуул оршин суугчид, хөдөлмөрчид, байгаль орчин хамгаалах ба эмэгтэйчүүдийн эрхийг хамгаалах зэрэг төрийн бус байгууллагуудын төлөөлөгчид Нью Йорк дахь НҮБ-ын төв байр болон Женевийн ордонд зохиогддог хурал, чуулганд оролцоход хориг саадтай тулгардаг юм. Үүнээс гадна энэ оны 5 дугаар сард зохиогдсон ДЭМБ-ын 70 дахь удаагийн Ерөнхий ассамблейн чуулганы үеэр Тайвань нь мөн л хаалганы гадна үлдсэн. Тайвань нь өнгөрсөн найман жилийн турш тасралтгүй ажиглагчийн байр сууринаас уг чуулганд оролцож байсан төдийгүй Тайванийн оролцоо нь дэлхийн халдварт өвчнөөс урьдчилан сэргийлэх салбар дахь сул орон зайг нөхөхөд дэм болж чадсан гэдгийг харгалзан үзээгүй юм.
НҮБ-ын зарим албан тушаалтнууд 1971 оны НҮБ-ын Ерөнхий ассаблейн чуулганы 2758 тоот тогтоолыг буруу ташаагаар ашиглан, андуу ташаа иш татан, Тайванийг дээр дурьдсан байдлаар ялгаварлан үзэж байгаа ч Тайвань үүнээс үүдэн Нийтлэг зарчимын үнэ цэнэ болон хариуцлагаар хүлээсэн амлалтаа орхигдуулаагүй бөгөөд олон жилийн туршид ардчилал болон хууль ёсыг түгээн дэлгэрүүлэхээр хичээл чармайлт гарган ажиллаж байгаа болно. Мөн хүйсийн тэнцвэрт байдлыг хангах асуудлын хүрээнд ч бас илүү их хичээл чармайлт гарган ажиллаж байна.
Нэгдсэн Үндэсний Байгууллага Тайванийн оролцоог
хүлээн зөвшөөрөх нь зүйтэй
Хэдийгээр бид өөрсдийгөө зоригжуулж байгаа ч, энэ нь бид НҮБ-ын шударга бус хандлагыг үргэлжлүүлэн хүлээн зөвшөөрөхийг хүсч байна гэсэн үг биш юм. Бид Нэгдсэн Үндэсний Байгууллагад хандан доорхи зүйлүүдийг уриалж байна. Үүнд:
1. Нэгдсэн Үндэсний Байгууллагын тогтолцооноос хасагдсан Тайванийн 23 сая ард иргэдийн нөхцөл байдлыг сайжруулахын тулд арга хэмжээ авах нь зүйтэй. Ялангуяа талууд оролцох шаардлагатай болон үндэстэн дамнасан НҮБ-ын төрөлжсөн байгууллагуудтай хамтран дэлхий нийтэд тулгамдаад буй асуудлуудыг үр дүнтэй шийдвэрлэхийн тулд зохих аргаар Тайванийн оролцоог хүлээн зөвшөөрөхийг хичээх
2. Тайванийн иргэд НҮБ-ын талбарт айлчлах болон холбогдох хурал зөвлөгөөнд оролцоход чиглэсэн ялгаварлан гадуурхах арга барилыг зогсоох. Дундад иргэн улс (Тайвань)-ын засгийн газраас олгогдсон хууль ёсны баримт бичигтэй иргэнийг нэвтрэхийг хүлээн зөвшөөрөх, мөн Тайваний иргэдийн Хятад улсад нэвтрэх үнэмлэх үзүүлэхийг шаарддаг үндэслэлгүй арга барилаа нэн даруй зогсоох
3. “Тогтвортой хөгжлийн зорилт” болон бусад холбогдох хурал, үйл ажиллагааг хэрэгжүүлэхэд Тайваний оролцоог хүлээн зөвшөөрөх. Улс төрийн онцгой нөхцөл шалтгаанаас үүдэн Тайванийг хаалганы цаана орхигдуулахгүй байх.
Монгол Тайвань “Тогтвортой хөгжлийн зорилт”-д хамтаар хүрнэ
Монгол улс нь “Азийн ардчиллын баян бүрд” хэмээн алдаршсан. Сүүлийн жилүүдэд олон улсын болон бүс нутгийн үйл хэрэгт идэвхитэйгээр оролцох болсон ба ОУ-ын хурал чуулган, спортын тэмцээн уралдааныг олноор зохион байгуулж байгаа билээ. Жишээлбэл НҮБ-ын энхийг сахиулах ажиллагаанд оролцох, Ази Европын дээд хэмжээний уулзалт - 2016, мөн 4 дэх удаагийн “Зүүн Хойд Азийн Аюулгүй Байдлын асуудлаарх Улаанбаатрын яриа хэлэлцээр” зэрэг хурал чуулганыг амжилттай зохион байгуулсан юм. Үүний сацуу зам тээврийн сүлжээ болон дэд бүтцийг илүү дөхөм болгохын тулд хичээнгүйлэн ажиллаж, олон талт тогтвортой эдийн засгийн бүтцийн өөрчлөлт зэрэг нь ОУ-ын Монгол улсыг харах өнцөг, ач холбогдол зэргийг улам ихээр нэмэгдүүлж байгаа юм.
Тайвань нь НҮБ-ын систем болон олон талт хамтын ажиллагаанд оролцох хүсэлтэй болон бүрэн боломжтой болно. Түүнчлэн “Тогтвортой хөгжлийн зорилт”-ын хэрэгжилтэнд туслалцан, уг зорилтод хамтран хүчин зүтгэж буй Монгол улс ч мөн Тайванийн хүсэлтийг дэмжин, Тайваний 23 сая иргэн үндсэн эрхээ эдлэхэд НҮБ-д уриалан туслан, НҮБ-ын системтэй холбоотой хурал чуулган, арга хэмжээ болон бусад шударга бус нөхцөл байдалд урт хугацааны турш хасагдсан Тайваний нөхцлийг сайжруулах тодорхой арга хэмжээг авч “нийтлэг үнэн”-д хүрэхийг хүсч буй юм.
Тайпэйн Худалдаа Эдийн Засгийн Улаанбаатар Дахь Төлөөлөгчийн Газар
Төлөөлөгч Хуан Куо Рун
